آیا مبتلایان به اچ آی وی برای هر گونه درمانی هنگام مراجعه به پزشک و دندانپزشک یا مراکز درمانی موظفند از ابتلای بیماری عفونی خود آنها را آگاه سازند؟
Gefährden HIV-Schwerpunktärzte die Kollegen?
(für den deutschen Text siehe bitte weiter unten!)
Warning in red letters: In offices and clinics files or rooms of HIV-positive patients are partially marked. © Getty Images / iStockphoto
از نظر حقوقی و قوانین پزشکی آلمان هیچ بیماری همچنین مبتلایان به ویروس اچ آی وی و یا هپاتیت موظف نیستند که پزشک یا دندانپزشک و یا هرگونه مراکز درمانی را از ابتلای خود مطلع کنند. همچنین پزشکانی که اینگونه بیماران را برای درمان بیماریهایی که هیچگونه ربطی به ابتلای بیماری عفونی خود ندارد اجازه ندارند که بر روی پرونده یا مداراک از جمله برگه ارجایی بیمار برای مراجعه به پزشک دیگر یا بیمارستان حمل می کند, از ابتلای بیماران مبتلا به اچ آی وی و هپاتیت شرحی یا نشانه ای قید کنند. امکان درج تشخیص شناخته شده اینگونه بیماران در برگه ارجایی آنان فقط در شرایطی پذیرفتنی است که بیماری آن شخص ارتباط مستقیم با ابتلای او داشته باشد و یا خود بیمار با ثبت وضعیت بیماری اش موافقت داشته باشد. به عبارت دیگر زمانی که بیمار به یکی از بیماریهای فرصت طلبی که ناشی از عفونت اچ آی وی و یا هپاتیت مبتلا شده باشد, در این هنگام پزشک معالج او طبیعتا اجازه دارد که بر روی برگه و یا مدارک پزشکی بیمار واژه تشخیص (دیاگنوز) „اچ آی وی یا هپاتیت“ را برای ادامه درمان بیمار قید کند.
طبق دلایل بیشماری نمی توان از بیماران عفونی اچ آی وی و هپاتیت به مانند هر بیمار دیگری انتظار داشت که زندگی و حریم خصوصی خود را همه جا و با هر کسی در میان بگذارند. همچنین پزشکان هم بدلیل حقوقی اجازه آگاه سازی و دادن اطلاعات در باره بیماری بیماران خود را به هر گونه از مراکز پزشکی و یا سازمانهای دیگر را ندارند. به این قانون „حق سکوت اسرار بیمار“ گفته می شود. با توجه به نکته بالا آنچه که موجب نگرانی همگان و یا پرسنل پزشکی درمانی را فراهم می کند بر طبق قوانین جدید پزشکی که در دهه اخیر اروپا و همچنین در آلمان قدم نهاد, گفته می شود که هر شخصی بویژه پزشکان و جراحان می بایست خود مسئولیت تندرستی خود را بدست گیرند. در آلمان تمامی پزشکان و پرسنل پزشکی موظفند تمامی موارد آموزشی و افزار لازم را برای پیشگیری از بیماریهای عفونی و سایر بیماریهای واگیری بکار گیرند.
افراد جامعه نیز موظفند با یاد گیری و شناخت راههای پیشگیری و انتقال ابتلا به اچ آی وی یا هپاتیت را رعایت کنند. البته یک شخص حامل اچ آی وی یا هپاتیت می تواند برای بهبودی بهتر درمان خود و همچنین برای هشداری به پرسنل درمانی هر زمانی که خود توانایی آن را داشته باشد دواطلبانه و بدلیل وجدان انسانی آنها را مطلع سازد.
مورد دیگری که از نظر حقوق پزشکی آلمان شخص مبتلا به اچ آی وی را از آگاه سازی ابتلای خود به دیگران محفوظ می دارد اینست که بسیاری از مردم جامعه خود نیز از ابتلای خود به بیماریهای عفونی و آمیزشی آگاه نیستند. زمانی که این دسته از مبتلایانی که از وضعیت خود نا آگاه هستند برای درمان یکی از بیماری های خود به پزشک مراجعه می کنند, در وهله اول این وظیفه پرسنل درمانی می باشد که با آمادگی قبلی افزار لازم „پیشگیری“ را بکار بگیرند.
با تاسف بسیار هنوز در بسیاری از جوامع بدلایل نداشتن شناخت و آگاهی های لازم برای پیشگیری و حتی درمان بیماریها و یا افزودن عقاید شخصی خود زندگی انسانها را زیر ذره بین گرفته و بر آنها قضاوت می کنند. بیماران را بدلیل نوع بیماریشان از هم تفکیک کرده به آنان ناسزا گفته و با تبعیض های ناروا گاه توام با خشنونتهای ناهنجار رفتار می کنند. به همین سبب هر بیماری برای حفظ حریم خصوصی خود حق سکوت و انتخاب دارد. در آلمان هر بیماری می تواند از پزشکان و مراکز درمانی که او را به دلیل نوع بیماریش مورد تبعیض, سرپیچی از درمان بیمار, ناقص بطوریکه موجب نقص عضو بیمار شود و یا هر گونه برخورد ناروایی بر بیمار واقع شود, به اداره های سراسری کشور که به ویژه این منظور وجود دارد برای شکایت مراجعه کند. این ادارات در شرایطی که حقوق بیمار پایمال شده باشد به شکایتش رسیدگی جدی می کند. بطور نمونه شهروندان در برلین می توانند به آدرس زیر مراجعه کنند.
آدرس Ärztekammer BerlinFriedrichstr. 16 | 10969 Berlin
Telefon +49 30 / 40806-0 | Fax +49 30 / 40806-3499 | E-Mail kammer@aekb.de
نوشتار کیومرث سراج الهی
نظریه ارسال شده از یک هم میهن در مورد مقاله بالا: بنظر من اينگونه بيماران به مراكز پزشكي كه مراجعه مي كنند بايد اعلام كنند براي حفظ سلامتي كادر درماني لازم است.
پاسخ: دوست گرامی. در شرح کامل مقاله بالا به این نکته اشاره شده است که تمامی پرسنل کار درمانی از جمله پزشکان و جراحان و همچنین پرستاران و… می بایست پیش از آغاز به درمان اینگونه بیماران و یا هر نوع بیماری از سوی مسئولین حرفه ای و کار فرمایان خود موظفند اصول بهداشتی و تمامی افزار و قوانین پیشگیری را در زمان کار درمانی بکار بگیرند. بنابرین می توان چنین نتیجه گرفت در صورتیکه یک بیمار حال هر نوع بیماری به پزشک یا دندانپزشک و مراکز درمانی مراجعه می کند, پرسنل کار درمانی می بایست پیشاپیش خود آمادگی پیشگیری های لازم را فراهم کرده باشند. وگرنه این خود تبعیضی می باشد بین بیماران بدلیل نوع بیماری و یا گروه خاصی از بیماران. همچنین اشاره کرده ام که بسیاری از مبتلایان بیماریهای عفونی خود نیز از ابتلا خود مطلع نیستند. بنابرین چطور می توان بین آنهایی که از وضعیت خود آگاهند و آنانی که مطلع نیستند, پرسنل درمانی این مسائل را از هم تفکیک کنند؟ به همین دلیل این مسئولیت مهم بر دوش آنانی می باشد که بخوبی وظایف خود را آموخته اند. با مهر و سپاس از شما
Gefährden HIV-Schwerpunktärzte die Kollegen?
Die HIV-Schwerpunktärztin Dr. Gaby Knecht, Frankfurt, überwies eine Patientin zur intravenösen Infusion am Wochenende zum ärztlichen Notdienst. Auf dem Überweisungsschein war die HIV-Diagnose als „B24“ vermerkt. Der behandelnde Kollege fühlte sich lebensbedrohlich gefährdet und wollte bei der Ärztekammer Beschwerde einlegen. HIV&more fragte Experten und Vertreter von Gesellschaften nach ihrer Meinung. Die Deutsche Gesellschaft für Innere Medizin und die Deutsche für Chirurgie zeigten erstaunlicherweise kein Interesse an dem Thema und lehnten einen Kommentar ab.
Die Ende 50jährige Patientin stellte sich am Samstag und Sonntag im allgemeinen hausärztlichen Vertretungsdienst zur intravenösen Infusion eines Antibiotikums vor. Auf dem Überweisungsschein an den „ärztlichen Notdienst“ stand „Urosepsis bei B24. Erbitte Infusion Tavanic“. Am zweiten Behandlungstag teilte die Patienten dem Kollegen im ärztlichen Notdienst auf Nachfragen mit, dass sie HIV-positiv ist. Dieser ist geschockt und beschuldigt die Patientin als „Verbrecherin“, da sie nicht gleich ihren HIV-Status offen legte. Bei der Patientin, die – so der Kollege – „augenscheinlich nicht zu einer Risikogruppe gehörte“, konnten deshalb bei den vorigen Infusionen „keine über das übliche Maß hinausgehenden Schutzmaßnahmen ergriffen werden“. Hierdurch sei eine „akute Gefährdung“ von Ärzten und Personals entstanden, denn schließlich „geht von der HIV-Infektion eine potentielle Lebensgefahr aus“ und auch wenn stets besondere Sorgfalt mit Blut und Blutprodukten geboten sei, „ändere sich das Verhalten der Mitarbeiter bei bekannter und konkreter Gefahr durch das HI-Virus erheblich“. Die Kennzeichnung der HIV-Positivität durch ein leicht zu überlesendes, verschlüsseltes B24 in einem langen Überweisungstext ist nach Meinung des Kollegen zur sicheren Diagnoseübermittlung nicht ausreichend. Von der Weitergabe solch „lebenswichtiger“ Informationen müsse sich der Überweiser, insbesondere eine spezialisierte HIV-Praxis, nötigenfalls persönlich überzeugen. RPV
Kommentar Dr. StefanTimmermans, Referent für Menschen mit HIV und Aids der Deutschen AIDS-Hilfe, Berlin:
Die Reaktion des Gynäkologen Dr. G. H. macht in erschreckender Weise deutlich, dass irrationale Ängste, Vorurteile und Unwissenheit auch bei medizinischem Fachpersonal in Deutschland immer noch vorhanden sind und an der Qualität der Behandlung von Menschen mit HIV und Aids im medizinischen Bereich gearbeitet werden muss. Das Beispiel aus Frankfurt zeigt, dass Menschen mit HIV/Aids in Deutschland immer noch stigmatisiert sind. In einigen Köpfen besteht immer noch das Vorurteil, Aids betreffe nur bestimmte „Randgruppen“ in unserer Gesellschaft. Zudem scheint es Ärzte zu geben, die davon überzeugt sind, dass man es einem Menschen ansieht, ob er Drogen gebraucht oder als Mann Sex mit Männern hat. Wenn medizinisches Personal Angst hat, sich bei der Verabreichung einer Infusion an eine HIV-positive Person anzustecken, muss jedoch entweder Unwissenheit über die Ansteckungswege von HIV vermutet werden oder es ist irrationale Panikmache am Werk. Egal aus welcher Perspektive man den Vorfall betrachtet: Aufklärung in vielerlei Hinsicht scheint dringend nötig! Nicht allen Menschen steht ihre sexuelle Orientierung oder ihr Drogenkonsum ins Gesicht geschrieben. Aids ist in Deutschland schon seit geraumer Zeit in der Mitte der Gesellschaft angekommen: Auch Heterosexuelle und Nicht-Drogenkonsumierende können sich infizieren. Die Deutsche AIDS-Hilfe hat im Gegensatz zur Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (BZgA) die zielgruppenspezifische Prävention zur Aufgabe. Vielleicht sollte überlegt werden, ob das Spektrum nicht um die Gruppe des medizinischen Personals erweitert werden muss. In Analogie zum allseits bekannten Slogan der BZgA könnte hier folgende Botschaft formuliert werden: Latexhandschuhe schützen! Mach’s mit!
Kommentar Rechtsanwalt Jacob Hösl, Köln:
Von solchen und ähnlich gelagerten Fällen höre ich in meiner Praxis immer wieder. Die Berufsordnungen des Bundes und der Länder der Ärzte schreiben ausdrücklich vor, dass die Schweigepflicht auch zwischen Überweisendem und Überweisungsarzt gilt und einzuhalten ist. Für HIV gelten keine Ausnahmeregelungen. Die HIV-Infektion eines Patienten ist demnach grundsätzlich bei einer Überweisung nach den berufsrechtlichen Regelungen gar nicht anzugeben. Nur, wenn die konsiliarische Behandlung einen Zusammenhang mit der Grunderkrankung hat, ist die Weitergabe der hierzu erforderlichen Daten indiziert. Hierüber entscheidet der überweisende Arzt, denn nur er wird ggf. wegen einer Schweigepflichtsverletzung zur Verantwortung gezogen.
Des Weiteren schreibt die Berufsordnung vor, dass Ärzte sich über ihr Fachgebiet hinaus über allgemeine Fragen ihres Berufs zu unterrichten und ggf. fortzubilden haben. Ärzte, die (insbesondere erstmals) mit einem Patienten zu tun haben, müssen sich immer so verhalten, als bestünde eine Infektionsgefahr, egal welcher Natur. Es scheint hier aber so, dass der Arzt im Notdienst die Schutz- und Hygienevorschriften nicht (vollständig) einzuhalten pflegt, denn die Formulierung „keine über das übliche Maß hinausgehenden Schutzmaßnahmen ergriffen werden“ kann nur so interpretiert werden, dass das „übliche Maß“ das Nicht-ganz-Einhalten der vorgeschriebenen Schutzmaßnahmen bedeutet, ansonsten hätte eine Infektionsgefahr ja nicht bestanden. Das erklärt auch seinen die verbalen Verfehlungen begründenden Schreck über diese ganze Sache. Einen Patienten als „Verbrecher“ zu bezeichnen, ist indiskutabel.
Kommentar Prof. Dr. Jürgen Rockstroh, Präsident der Deutschen AIDS Gesellschaft (DAIG):
Grundsätzlich ist darauf hinzuweisen, dass in Westeuropa von den Menschen, die mit HIV leben, gut ein Drittel die Diagnose nicht kennt. Damit ist bei jedem Patienten, bei dem eine Venenpunktion vorgenommen wird, grundsätzlich auch eine mögliche HIV-Infektion nicht auszuschließen und es sind entsprechende Schutzmaßnahmen vorzunehmen. Diese Schutzmaßnahmen vor der Transmission einer Hepatitis- oder HIV-Infektion durch eine mögliche Nadelstichverletzung sind unabhängig von der Diagnose eines Patienten anzuwenden.
Die hier geschilderte Situation als „lebensbedrohliche Gefährdung“ einzustufen, erscheint deutlich übertrieben; vielmehr ist sie imminent mit der Ausübung einer ärztlichen Tätigkeit verknüpft. Anzumerken ist allerdings, dass insbesondere bei Kollegen mit geringer HIV-Erfahrung und -Exposition die Kenntnis der Diagnose zu einem angstfreieren Umgang mit dem Patienten führen kann. Leider gibt es allerdings hierfür auch zahlreiche Gegenbeispiele, die mit einer vermehrten Stigmatisierung und Diskriminierung von Patienten enden.
Quelle: HIV&more