دستگاه‌های آندوسکوپی و استفاده از «پنس‌بیوکسی‌های» یکبار مصرف، در بی‌خبری مسئولان وزارت بهداشت تبدیل به یک تهدید بزرگ برای سلامت جامعه شده است، به تازگی سازمان انتقال خون از داوطلبان اهدای خون سوال می‌کند که آیا از دستگاه آندوسکوپی استفاده کرده‌اید یا خیر؟ دلیل این سوال احتمال آلوده بودن تجهیزات پزشکی به ویروس ایدز است. سوالی که به تازگی ذهن افکارعمومی را به خود مشغول کرده و احتمال دارد که در آینده‌ای نزدیک بتواند آمار مبتلایان ایدز را در کشور بیشتر کندهر چند که هنوز مسئولان وزارت بهداشت در این باره اظهارنظر نکرده‌اند، اما همین سوال جدیدی که در پرسش‌نامه‌های سازمان انتقال خون قرار گرفته و نظر بسیاری از کارشناسان، این تهدید را تایید می‌کند
«سمیرا دزکایی» کارشناس اداره تجهیزات پزشکی می‌گوید: «درایران به دلیل گرانی تجهیزات، از پنس بیوکسی یک بار مصرف- که در آندوسکوپی برای نمونه برداری استفاده می‌شود – برای چند نفر استفاده می‌شود. از آنجایی که این پنس در نمونه‌گیری‌ها استفاده می‌شود و زخم ایجاد می‌کند، احتمال مبتلا شدن فرد به بیماریهای واگیر چون هپاتیت و ایذر افزایش می‌یابد
«عبدالجبارکرمی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ، ضمن اظهار بی‌اطلاعی از وضعیت ضدعفونی شدن دستگاه‌های آندوسکوپی و استفاده چند باره از پنس بیوکسی‌های یکبار مصرف، وقوع چنین اتفاقی را فاجعه می‌داند و از وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی می‌خواهد تا وارد ماجرا شود
«مهتاب مقصود‌لو» مدیر آموزش و حفظ اهداکنندگان سازمان انتقال خون کشور هم وجود چنین سوالی را تایید می‌کند ومی گوید:« از همه اهداکنندگان سوال‌های زیادی پرسیده می‌شود تا هم از سلامت اهدا کنندگان و هم گیرندگان آن مطمئن شویم.» به گفته او، اگر فردی به هر دلیلی با خون فرد دیگری تماس داشته باشد، میتواند به انتقال بیماری منجر شود. مثلا کسی که عمل جراحی داشته است تا دوسال از او خونی گرفته نمیشود. چون در اتاق عمل زخم‌های بزرگی ایجاد می‌شود که میتواند به انتقال بیماری منجر شود
او درباره دستگاه آندوسکوپی هم می‌گوید:«چون این دستگاه در سطح گوارش خراش ایجاد می‌کند، میتواند ریسک پذیری را بالا ببرد. به‌ویژه زمانی که با بیوکسی (نمونه‌برداری) همراه باشد، احتمال انتقال بیماری را زیاد می‌کند. این دستگاه باید استریل شود. البته سوال درباره استفاده از آندوسکوپی در همه دنیا پرسیده می‌شود.» او در پاسخ به این سوال که آیا وجود این سوال دلیلی بر انتقال بیماری‌ها از طریق آندوسکوپی در کشور هست، می‌گوید: مسئله نظارت به سازمان انتقال خون برنمی‌گردد
پنس‌بیوکسی گران است
اما مسئله به پنس بیوکسی که می‌رسد زنگ خطر به صدا در می‌آید. «سمیرا دزکایی» کارشناس اداره تجهیزات پزشکی می‌گوید: «ما واقعا نمی‌دانیم که این دستگاه‌ها دقیق شسته می‌شود یا خیر.آگاهی یافتن از شست‌وشوی دقیق دستگاه‌های اندوسکوپی مسئله‌ای است که تنها توسط ناظران وزارت بهداشت مشخص می‌شود. اما مسئله نگران کننده پنس بیوکسی یکبار مصرف برای نمونه برداری است که معمولا برای چند نفر استفاده می‌شود.»
او درباره هزینه بر بودن پنس‌های بیوکسی می گوید: «سال گذشته هر پنس بیوکسی یکبار مصرف 350 هزارتومان خریداری می‌شد. با توجه به گرانی ارز و بالارفتن تورم بدون شک قیمت آن نسبت به سال گذشته تفاوت فاحشی داشته است. مسئولان بیمارستان اگر بخواهند برای هر بیمار یک پنس استفاده کنند، هزینه درمان برای بیماران بالا می‌رود. از سوی دیگر با توجه به هزینه‌های بالای درمان، کمتر بیماری حاضر می‌شود چنین هزینه‌ای را بپردازد و بسیاری از بیماران از درمان خود دست برمی دارند. هزینه استفاده از پنس‌های چند بار مصرف هم به مراتب بیشتر است
سعید امیری» کارشناس تجهیزات پزشکی نیز درباره خطرزا بودن استفاده از آندوسکوپی در بیمارستان‌های دولتی می‌گوید:«لا زم است دستگاه‌های آندوسکوپی به طور صحیح و دقیق، شست‌وشو و ضدعفونی شود اما متاسفانه به خاطر مشکلا‌تی چون تراکم بیمار و عدم فرصت کافی برای انجام شست‌وشو و ضدعفونی بین دو بیمار، به ویژه در بیمارستان‌های دولتی- دانشگاهی و بیمارستان‌های تامین اجتماعی و حتی بیمارستان‌های نظامی شست‌وشو دقیق انجام نمیشود
یک سیکل کامل شست‌وشو و ضدعفونی آندوسکوپی به گفته کارشناسان باید حداقل 15 دقیقه به طول بینجامد. اما به گفته امیری، ترس پزشکان از خراب شدن دستگاه‌ها به دلیل شست‌وشو و ضدعفونی مکرر و هزینه‌های تعمیرات ناشی از آن، عجله پزشکان برای انجام سریع‌تر درمان بیماران و تمام شدن کارشان و مراجعه به مطب یا بیمارستان دیگر باعث می‌شود تا این مهم صورت نگیرد. به گفته او معمولا از یکسری ابزار برای نمونه‌برداری، تزریق دارو به‌داخل بافت معده یا روده، برش پولیپ‌ها و… استفاده می‌شود که به دلیل تماس مستقیم با بافت، خون و مخاط بیماران، به شدت آلوده بوده و میتواند هر گونه ویروس، آلودگی عفونی و میکروبی را از بیماران قبلی به بعدی‌ها منتقل کند. خبر آنلاین
توضیحاتی در باره مطلب بالا
کیومرث سراج الهی مددکار سیستم بهداشت و مشاور بیماریهای آمیزشی در آلمان
به اعتقاد من میبایست اینگونه موارد را باید بسیار جدی گرفته و بویژه مسئولین وزارت بهداشت نظارات و رسیدگی های خود را در کلینکها و بیمارستانها بیشتر کنند. برخلاف کسانیکه سلب مسئولیت میکنند اقدامات فوری کنند. همانطوریکه میدانیم هرگونه وسیله و ابزار و تجهیزات پزشکی برای استفاده از معاینه و درمان و یا برای جراحی و نیز بیوپسی (نمونه برداری) پس از پایان کار مسلما باید شسته و ضدعفونی شوند. حال اینها به هر دلیلی نظیر گرانی و یا کمبود تجهیزات مواجه باشند و یا حتی این ابزار یکبار مصرف و یا چند بار مصرف باشند. روشن است که ابزار یکبار مصرف بدلایلی دیگر جدای از ابتلا و واگیر بودن باکتریها و ویروسها نباید برای بیماری دیگر مورد استفاده قرار گیرند، زیرا که میتوانند بطور مثال بدلیل کم دوامی آن ابزار آسیب بیشتری را به بیماران در هنگام درمان و یا معاینه برسانند. از سویی دیگر همانطور که در مطلب میخوانیم برای شستشو و ضدعفونی این وسایل به زمانی نزدیک به حداقل 15 دقیقه لازمست که بدلیل تراکم بیماران برای معاینه در بیمارستانها و همچنین فشرده بودن زمان اگر این پیشگیریهای لازم و جدی امکانپذیر نباشد، نشانه بی توجهی به حقوق بیماران و کرامت انسانیست که در اینصورت بنظر من باید در مشاهده چنین مواردی فورا به مسئولین وزارت بهداشت و درمان و سایرین مسئولین گزارش داده شوند و همچنین از آنها نیز بخواهند که به طور جدی به این موضوع مهم و حیاتی که میتواند در آینده ای نه چندان دور در سطح کشور فراگیر شود.
مورد دیگراینستکه، چون این مطلب در رابطه مربوط به انتقال بیماری ایدز از طریق ابزار بیوپسی میباشد، زمانی میتوانیم از بیماری ایدز سخن بگوییم که فرد پیش از هر چیز به ویروس اچ آی وی مبتلا شده باشد و هیچکس با ابزار حامل به ویروس اچ آی وی فورا به ایدز بیمار نمیشود. ابزار و وسایل پزشکی اگر آغشته به خون حامل ویروس اچ آی وی باشند، میتوانند در فضای آزاد و در تماس با هوا حداکثر تا یک (1) دقیقه زنده یا فعال و همچنین انتقال دهنده باشند و نه مدت زمانی بیشتر. به بیان دیگر امکان سرایت و انتقال این ویروس با ویروسهای دیگر مانند ویروس هپاتیت سی مدت زمان بسیار بیشتری فعالست میباشد. بنابرین پس از شستشو و ضدعفونی کامل ابزار و تجهیزات عمل و درمان امکان سرایت و انتقال ویروس اچ آی وی به بیماران دیگر وجود ندارد. حتی در دندانپزشکی و دندانسازی. قابل توجه است که بدانیم در مطلبی که خواندیم چون امکان نظارت صحیحی بر صحت تمیزی و ضدعفونی بودن صد در صد وسایل و ابزار درمان وجود ندارد، مسئولین باید برای پیشگیری از فاجعه های سنگینتر انسانی فوری اقدامات لازم را بعمل آورند. با مهر