شعار روز جهانی امسال را به بیانی دیگر می توان اینگونه تفسیر کرد:

بگذارید برای امکان پذیر شدن پیشگیری اثربخش و همچنین همکاری با بیماران مبتلا به اچ آی وی، فقط زیر پوشش کار جمعی به موفقیت دست یابیم.

اول دسامبر (برابر ۱۰ آذر) هر سال را روز جهانی ایدز نامیده اند و هر ساله برای این روز شعار خاصی نیز در نظر گرفته می شود. روز جهانی ایدز در گرو خدماتی است از جمله مسئولیت پذیری در سیاست کشور، نقش رسانه ها و اقتصاد و جامعه است. دراین روز به سراسر جهان همچنین اروپا وآلمان یاد آوری می شود که ویروس اچ آی وی هنوز به مدت دراز و نامعلومی چیره نشدنی و باقی مانده است. همچنین لازمست که در همه جا تمامی افزار و منابع برای پیشگیری ، آموزش و درمان و نیز کمک به مبتلایان در دسترس قرار گرفته شود، تا بیماران به زندگی واقعی شان تمرکز داشته و آن را ادامه دهند.

در بین همه جوامع بشری عدم آشنایی و نداشتن آگاهی ازپدیده های متفاوت، بویژه با مسائلی که از قبیل بیماری های مزمن و کشنده آمیخته باشد، طبیعی ست که اجتماع دروهله اول باعکس العملی توام با ترس ونگرانی مواجه میشود. تا کنون ۴۲ سال است که از تاریخ پدیده این بیماری می گذرد و نگون بختانه در جامعه ایران، ابتلا به ویروس اچ آی وی هر روزه فرا گیرتر میشود و از سویی دیگر به یک تابو نیز تبدیل شده است. بسیاری از انسانها بر این گمانند که اچ آی وی به جامعه شان زیان وارد می کند، زیرا از دیدگاه آنان این ابتلا در بین بیماران معتاد به مواد مخدر، روسپی ها، همجنس گرایان و ترنسسکشوال ها دیده می شود. زیرا به اعتقاد بسیاری شیوه های زندگی این نامبردگان غیرعادی وغیراخلاقیست. درحالی که تعداد تخمینی این اقشار نام برده درصد بسیار کمی را در جامعه تشکیل می دهد. ابتلا به ویروس اچ آی وی شامل تمامی مردم جامعه می باشد و به قشر خاصی نیز تعلق ندارد. حال این عقاید چه اخلاقی و یا به ظاهر برخی غیراخلاقی، خواه چه به دلیل کم اندیشی و عاقبت آن، فقدان آگاهی رسانی یا به سبب تجاوز جنسی، در هر حال این یک مشکل اجتماعی است.

آنچه که حاِئز اهمیت می باشد این است که می بایست با کمک یکدیگر ریشه های پدیده بیماری، از جمله فقر واعتیاد، ناآگاهی های اجتماعی و کمبود سیاست برنامه های هدفمند مبارزه کرد و نه با بیمار که خود قربانی به شمارمی رود.

گرچه دراین چند سال اخیر اقدامات مفیدی از سوی مسئولین وزارت بهداشت برای پیشگیری و درمان مبتلایان به اچ آی وی و ایدز در ایران در حال انجام است، ولی این روند با رشد و ازدیاد مبتلایان جدید در جامعه ما هنوز به کندی پیش می رود.

یکی از دلایل آن فقدان یا ضعف بسیار در نقش آموزش وپرورش، رسانه ها بویژه رادیو و تلویزیون در شناخت اعضای تناسلی و جنسی بدن، جنسیت، سکوت ایدز در مدارس و دانشگاه ها می باشد.

نقش مهم دیگر چاره اندیشی و فرهنگ سازی در زدودن تابو های اجتماعی که در میان جامعه ما ریشه دوانده است را می توان نام برد. ناآگاهی و ترس موجب نگرانی جدی سلامت و برهم ریختن بهداشت جامعه را فراهم آورده است. ترس و نگرانی نشان خصلت و واکنش مردم نا آگاه از پدیده های طبیعی است که درمان و زندگی با اچ آی وی را برای مبتلایان دشوارتر می سازد.

برای پیشگیری از بیماری ایدز می بایست پیش از هر اقدامی با تابوهای عقیدتی و شخصی بیشماری از جمله مقصرشماردن و یا گناهکار شناختن اقشار گوناگون جامعه که در ذهن های کهنه مان رخنه کرده است به مبارزه پرداخت.

به رسمیت نشناختن گرایش های جنسی و هویت های جنسیتی انسان ها و نگرش تحقیرآمیز به جنس و جنسیت، موجب ایجاد تشویش و ازدست دادن نرم های به ظاهر طبیعی در فرهنگ های جوامع می شود واز جانبی دیگر مانع از رشد و شناخت بخش بزرگی از افرادی که دیده و شنیده نشده اند می شود. در نتیجه به نیازها و مشکلات آن ها نیز پرداخته نمی شود.
تا زمانی که این چالش همین گونه پیش رود، تلاش در حوزه سلامت جنسی و جنسیتی کاری بسیار دشوار، کند و یا در وضع ناامید کننده ادامه خواهد یافت.

حقوق انسان ها و اقشار جامعه را از جمله حقوق انسانی کارگران جنسی، بیماران معتاد و گرایش های جنسی افراد جامعه را به رسمیت بشناسیم. از پرداختن به تفکیک کردن مردم و نفرت پراکنی نسبت به یکدیگر خودداری کنیم. عقاید شخصی و عقیدتی مان را به کسی تحمیل نکنیم. زندگی شخصی مبتلایان را زیر ذره بین نشانه نگیریم و با هیچ استدلالی بر آنها قضاوت نکنیم. انگ اجتماعی مهم ترین چالش مبتلایان به اچ آی وی می باشد. چشم ها را باید شست جور دیگر باید دید.

دکتر مینو محرزرئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران نیز در گذشته با این بیان که بیشترین راه ابتلا در بین کودکان کار با تجاوز جنسی بین دختران و همچنین بین پسران بوده است اشاره کرده بود.

نقد براینجاست که با دسترسی داشتن به این آمارها تاکنون کودکان کار تا چه حد زیر پوشش دولت و بهداشت قرار دارند و چه اقدامات و حمایت های لازمی در باره این نوع قربانیانی که هیچگونه سهمی در انتخاب سرنوشت خود نداشته اند از سوی مسئولین کشور و به ویژه سازمان بهداشت کشور انجام پذیرفته است.

خانم مینو محرز و سعید خوارزمی، متخصص بیماری های عفونی در ایران هر دوبه دفعات درباره علت و کنترل روند رو به افزایش ایدز در ایران می گویند: کشور ما هنوز در مرحله شناسایی بیمار با چالش جدی مواجه می باشد.

اما مگر مشکل راه همانا انگ زدایی و فرهنگ سازی که ریشه اصلی تمام مشکلات ما در پیشبرد مبارزه با بیماری ایدز می باشد نیست! چالش دشوارما در همین گام اول می باشد. بسیاری از بیماران از ترس انگ اجتماعی، بیماری خود را پنهان کرده و حتی جهت آگاهی از سلامتی خود برای تست به آزمایشگاه ها و مراکز مشاوره سر باز می زنند و نیزباعث می شود که حتی برای درمان به مراکز درمانی رجوع نکنند. اگر همگی ما در همین زمینه بطورجدی و دلسوزانه تلاش کنیم، دیگر نیازی برای شناسایی و همچنین ارزیابی علت و چگونگی زندگی مردم نیست.

از جمله موارد بحث برانگیز دیگر طرح جوان سازی جمعیت که به ۲۸ خرداد ۱۳۹۲ باز می گردد. در آن زمان مجلس طرحی را تحت عنوان طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده با هدف افزایش نرخ باروری به حداقل ۲.۵ فرزند به ازای هر زن با ۵۰ ماده از سوی نمایندگان تهیه و اعلام وصول کرد.

این طرح که اکنون تبدیل به قانون شده است، حمیدرضا اینانلو، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو در بخشنامه ای خطاب به معاونان غذا و دارو دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور در راستای اجرای ماده ۵۱ „قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت „اعلام کرد: هرگونه توزیع رایگان یا یارانه ای اقلام مرتبط با پیشگیری از بارداری، بکار گرفتن اقلام پیشگیری و تشویق به استفاده از آنها در شبکه بهداشتی درمانی وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی ممنوع است. به طوری که ارائه داروهای هورمونی جهت جلوگیری از بارداری در داروخانه ها محدود شده و قرار است جلوی هرگونه توزیع رایگان و ارائه اقلام مرتبط با پیشگیری از بارداری و به ویژه فروش رسمی کاندوم که در حقیقت مهم ترین و کار سازترین راه پیشگیری و مبارزه با هر گونه بیماری های آمیزشی از جمله ابتلا به اچ آی وی و بیماری ایدز می باشد بدینگونه مسدود می شود.

به یاد داریم که در دهه ۷۰ سهم اعتیاد تزریقی در بروز اچ آی وی بالا بود.اما اکنون به نظر می رسد دیگر چنین نیست. اگر آمار سالیان اخیر سازمان بهداشت ایران را بررسی کنیم سهم رابطه جنسی محافظت نشده بیش از اعتیاد تزریقی شده و حدود ۴۶ درصد سهم عوامل را به خود اختصاص می دهد. این به ما هشدار می دهد که باید نگران رفتارهای پرخطر جنسی باشیم.

بارها مقام های بهداشتی در ایران به روند افزایش درصد زنان مبتلا به ویروس اچ آی وی و بیماری ایدزهشدارمی دهند و ولی با تاسف بسیار نه تنها به این گزارش ها توجه جدی نمی شود بلکه با اشاره به موارد نامبرده فوق راه کارسازموفقیت آمیز و موثری برای متوقف کردن و یا حتی کاهش ابتلا به بیماری ایدز درایران باقی نمی ماند.

بنابرین با کمی اندیشه می توان از خود پرسید که چه زمانی و با چه استدلالی و با چه پشتیبانی می توان شعار اصلی مبارزه همگانی با بیماری ایدز در ایران را با موفقیت به پایان رساند.

سایت حقوق بیماران کیومرث سراج الهی