اسکیزوفرنی

روان‌ گسیختگی یا اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی (به انگلیسی: Schizophrenia) یک اختلال روانی است که مشخصه آنها از کار افتادگی فرایندهای فکری و پاسخگویی عاطفی ضعیف می‌باشد. این بیماری معمولاً خود را به صورت توهم شنیداری، توهم‌های جنون آمیز یا عجیب و غریب، یا تکلم و تفکر آشفته نشان می‌دهد، و با اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی قابل توجهی همراه است. شروع علائم معمولاً در دوران نوجوانی رخ می‌دهد، با یک شیوع در طول زندگی جهانی در حدود ۰٫۳–۰٫۷٪ تشخیص بر اساس مشاهده رفتار و تجارب گزارش شده بیمار است. ویکی پدیا

اسکیزوفرنی‌ گروهی‌ از اختلالات‌ روانی‌ شامل‌ انواع‌ اسکیزوفرنی‌ کاتاتونیک‌، پارانویید، آشفته‌، تمایزنیافته‌ و باقیمانده‌ می باشد. واژه‌ «اسکیزو» به‌ معنی‌ گسیختگی‌ است‌ و «فرنی‌» نیز به‌ ذهن‌ و روان‌ اشاره‌ دارد. اسکیزوفرنی‌ اغلب‌ به‌ اختلال‌ گسیختگی‌ شخصیتی‌ اشاره‌ دارد، زیرا افکار و احساسات‌ فرد مبتلا به‌ این‌ عارضه‌ دارای‌ ارتباط‌ منطقی‌ و معمول‌ با یکدیگر نیستند. فرد مبتلا قادر نیست‌ تخیلات‌ خود را از واقعیت‌ افتراق‌ دهد و بنابراین‌ رفتاری‌ غیرمنطقی‌ و غیرعادی‌ دارد.

اسکیزوفرنی سراغ چه کسانی می رود؟

شاید باورتان نشود اما تحقیقات نشان می دهد بیماری اسکیزوفرنی تحت تاثیر وضعیت ژنتیک فرد به وجود می آید. اگر پدر و مادری به بیماری اسکیزوفرنی مبتلا باشند، حدود ۴۰ درصد احتمال دارد که فرزندشان به این بیماری مبتلا شود. حال اگر تنها یکی از والدین بیمار اسکیزوفرن باشد، به احتمال ۱۲ درصد فرزند او نیز به این بیماری مبتلا می شود و حتی اگر خواهر یا برادر فرد مبتلا باشند باز هم به نسبت ۱۲ درصد احتمال ابتلای او به اسکیزوفرنی وجود دارد. البته باید بدانید تنها عامل ژنتیک نمی تواند در بروز اسکیزوفرنی تاثیرگذار باشد، بلکه عوامل مهیاسازی نیز وجود دارد که در بروز اسکیزوفرنی نقش دارد و می تواند بیماری را شعله ور یا خاموش کند. استرس های زندگی و موادمخدر و محرک عوامل مهیاسازی هستند که می توانند روی عوامل زمینه ساز مثل عوامل ژنتیک تاثیر بگذارند. در حقیقت شرایط محیطی می تواند زمینه ژنتیک خفیف را شعله ور یا آن را اصلاح کند.

هید دکتر

حشیش باعث اسکیزوفرنی می‌شود
تحقیقات علمی جدید برای دومین باز از نقش ماده مخدر حشیش در افزایش درصد ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی در بلند مدت پرده برداشت. تحقیقات گروهی از محققان دانشگاه برگن نروژ نشان می‌دهد که مصرف ماده مخدر حشیش باعث ضعف کلی عملکردهای ادراکی و ضعف تمرکز و گسیختگی توجه می شود و در نهایت احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی را در دراز مدت زیاد می کند

سوء مصرف مواد مخدر

شماری از مواد مخدر که باعث رشد و پیشرفت اسکیزوفرنی می‌شوند، عبارتند از: حشیش، کوکائین، و آمفتامین. حدود نیمی از کسانی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند بیش از حد مواد مخدر و / یا الکل مصرف می‌کنند. نقش حشیش می‌تواند علی باشد، اما داروها و مواد دیگر ممکن است تنها به عنوان مکانیسم‌هایی سازگار برای مقابله با افسردگی، اضطراب، خستگی، و تنهایی مصرف شوند

حشیش با افزایش تعلق میزان مصرف با خطر پیشرفت یک اختلال روانی که استفاده مکرر با دو برابر خطر ابتلا به جنون و اسکیزوفرنی مرتبط است. حال آنکه برشمردن مصرف حشیش به عنوان عامل مؤثر بر ابتلا به اسکیزوفرنی توسط خیلی‌ها قابل قبول است، همچنان مورد بحث می‌باشد. آمفتامین، کوکائین، و به میزان کمتر الکل، می‌توانند منجر به جنونی که بسیار شبیه به اسکیزوفرنی است شوند. اگر چه به طور کلی علت بیماری تصور نمی‌شود، اما افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیکوتین بسیار بیشتری نسبت به جمعیت عمومی مصرف می‌کنند

چه موقع علائم ظاهر می شوند؟

در مردان، معمولا علائم اسکیزوفرنی در اواخر نوجوانی و اوایل 20 سالگی ظاهر می شود

در زنان، این علائم در اوایل 30 سالگی ظهور می یابند

اولین علامت عبارت است از پارانوئید (بدگمانی)، اما علائم با گذشت زمان تغییر می کنند

طبق گفته موسسه بهداشت سلامت روانی، علائم هشداردهنده اسکیزوفرنی شامل موارد زیر است

 در  مدرسه، ضعیف هستند دوستان خود را تغییر می دهند. نوسانات خلقی دارند. بی نظمی در خوابیدن دارند. تنهایی را دوست دارند. گاهی خلق و خوی آشفته دارند

 اما تشخیص اسکیزوفرنی بر اساس علائم بالا مشکل است، زیرا بسیاری از نوجوانان که دچار اسکیزوفرنی نیستند، ممکن است علائم بالا را داشته باشند. این افراد ممکن است از اجتماع دوری کنند، دارای کمبود در احساس لذت باشند، علاقه ای به زندگی نداشته باشند و یا نتوانند فعالیتی را آغاز کرده و به پایان برسانند

علائم اسکیزوفرنی

پزشکان این علائم را به سه دسته تقسیم بندی می کنند

علائم مثبت، علائم منفی و علائم ادراکی

 علائم مثبت

معمولا این علائم در افراد رخ نمی دهد . این علائم شامل موارد زیر است

توهم : این افراد چیزی را که وجود ندارد می شنوند، می بینند، بو می کشند و احساس می کنند توهم شنیدن صدا یکی از علائم شایع می باشد. این صداها ممکن است دستوراتی را بدهند، نظراتی راجع به رفتار فرد بدهند و یا هشدار بدهند که اتفاقی وحشتناک در حال رخ دادن است

هذیان: عبارتست از باورهای غلط و یا غیرمنطقی فرد، مانند اینکه فکر می کند شما یک چهره معروف قدیمی هستید. افراد دارای این علامت می توانند فکر کنند که افراد دیگر قصد خیانت و یا توطئه بر علیه آنان دارند و می خواهند به آنها صدمه برسانند

 اختلالات تفکر : فرد اسکیزوفرنی نمی تواند افکارش را مرتب کند و درنتیجه گفتارش می تواند گیج کننده باشد. در موارد دیگر، فرد ممکن است در وسط یک فکر، ناگهان از فکر کردن بازایستد و تصور کند این فکر می تواند برایش گران تمام شود. دیگر اختلالات تفکر، برقراری ارتباط با کلمات نامفهوم می باشد

 اختلالات حرکتی : این افراد دارای عدم هماهنگی می باشند و یا دارای حرکت های تکراری و غیرارادی و رفتار عجیب‌ وغریب می باشند. برخی مواقع افراد ممکن است بی تحرک و بی توجه باشند

 علائم منفی

این علائم مربوط به خصوصیاتی است که وجود دارد، اما فرد دارای نقصان در این خصوصیات می باشد

این افراد ممکن است از اجتماع دوری کنند، دارای کمبود در احساس لذت باشند، علاقه ای به زندگی نداشته باشند و یا نتوانند فعالیتی را آغاز کرده و به پایان برسانند. بیشتر مواقع، افراد سالمی که این بیماران را می بینند فکر می کنند این افراد تنبل هستند و یا تمایلی برای بهتر کردن اوضاع ندارند، در حالیکه این علائم می تواند نشاندهنده این بیماری باشد

علائم دیگر منفی عبارتند از رعایت نکردن بهداشت فردی. آشکار بودن احساسات در صورت فرد. کم حرفی

 علائم ادراکی

ادراک عبارت است از فرایند تفکر یک فرد برخی مواقع، علائم ادراکی با اسکیزوفرنی تداخل دارد و شغل و جنبه های دیگر زندگی را در سطح پایینی نگه می دارد، از قبیل: فقدان عملکرد اجرایی که توانایی جذب و تفسیر اطلاعات و سپس عمل کردن بر اساس اطلاعات را دارد. عدم توانایی در اولویت بندی وظایف. مشکلات در حافظه و دقت

چگونه با بیمار اسکیزوفرنی رفتار کنیم؟

قبل از هر چیز باید بدانید هرگونه تغییر رفتار در اطرافیانتان را اسکیزوفرنی تلقی نکنید، حتی اگر برخی از علایم ذکر شده را در خانواده خود مشاهده کردید، قضاوت نکنید. چون ممکن است تنها یک افسردگی ساده یا ناشی از یک بیماری جسمی باشد که عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار داده است. اگر خانواده متوجه تغییر رفتار در نوجوان یا همسر خود شد به گونه ای که با خودش حرف می زند، گوشه گیر و عملکردش مختل شده است باید حتما به روان پزشک مراجعه کنند تا آموزش های لازم را به آنها بدهد و به آنها بیاموزد که چه اقداماتی علایم بیمار را شدت یا کاهش می دهد. اما اگر اطرافیان بیمار مدام شروع به انتقاد و اعتراض کنند که چرا با خودت حرف می زنی، چرا با ما غذا نمی خوری، چرا با خودت می خندی و… با این کارشان در واقع عصبانیت و پرخاش زمان بروز بیماری را جلو می اندازند. بنابراین باز هم تاکید می کنیم که در مورد بیمار دچار اسکیزوفرنی قضاوت نکنید و با مشاهده تغییر رفتار اطرافیانتان به گونه ای که در بالا بیان شد، به جای اعتراض و انتقاد به روان پزشک مراجعه کنید. هید دکتر

وظایف خانواده بیمار

به رسمیت شناختن بیماری در عضو خانواده. حفظ آرامش در محیط خانه و پرهیز از خرده گیری ها و سرزنش های ناموجه. همکاری در درمان بیمار. شناخت نشانه های بیماری و زیر نظر گرفتن وضعیت بیمار و تماس به موقع و سریع با پزشک