روز جهانی معلولین، مشکلات زنان بیش از مردان
دبير کل سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی معلولین خواستار فرصت برابر برای همه معمولین شده و گفته است: «بايد در صدد برطرف کردن تمامی موانع و تبعیض‌هایی باشیم که از مشارکت و حضور معلولین درجامعه جلوگیری می‌کنند.»
People with disabilities in Iran, © MEHR
سازمان ملل متحد که بیست و یک سال پیش، روز سوم دسامبر برابر با ۱۲ آذرماه، را به عنوان روز جهانی معلولین نامگذاری کرده، همچنین از بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت کنونی جهان که با نوعی معلولیت زندگی می‌کنند، خبر داده است.
از سوی دیگر وزیر تعاون و کار و رفاه اجتماعی هم در ایران اعلام کرده‌است، برنامه‌های زیادی برای بهبود کیفیت زندگی معلولین طراحی شده اما به اعتقاد او همچنان در این زمینه با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم.
علی ربیعی ۱۲آذر / ۳ دسامبر در مراسم گرامیداشت روز جهانی معلولین با بیان اینکه در ایران با ۳۳ هزار دانش‌آموز و ۲۴ هزار دانشجوی معلول روبرو هستیم به خبرگزاری ایلنا گفته است: «باید جامعه را نسبت به واقعیت معلولیت آگاه سازیم تا اهمیت موضوع را دریابد و بداند دولت‌ها توانایی ندارند از پس مشکلات موجود برای ۱۰ تا ۱۲ درصد که بیشترین کمک را نیاز دارند، برآید.»
در معلولیت هم تبعیض جنسیتی وجود دارد
در حالی که براساس آمار جهانی معلولیت در زنان ۶۰ درصد بیشتر از مردان است، اما زنان معلول در ایران دارای مشکلات بیشتری نسبت به مردان هستند.
مریم که دارای معلولیت مادرزادی است و در یکی از شهرهای شمالی ایران زندگی می‌کند، یکی از همین زنانی است که مشکلات زنان معلول را در مقایسه با مردان بیشتر می‌داند.
او در این رابطه توضیح می‌دهد: «در شهر کوچکی که من زندگی می‌کنم، امکاناتی را فقط برای مردان معلول در نظر گرفته‌اند و زنان از این امکانات سهمی ندارند. برای مثال در شهر محل سکونت من یک مجموعه ورزشی وجود دارد که بخشی از آن را به مردان معلول اختصاص داده‌اند و چند مربی وجود دارد که به آنها برای ورزش کمک می‌کنند در صورتی که چنین امکانی برای زنان معلول وجود ندارد.»
یک دیدی در جامعه وجود دارد که من به عنوان یک زن به شدت آن را حس می‌کنم و آن این که اگر معلول باشی و زن هم باشی، شرایط به مراتب وخیم‌تر است. جامعه از یک زن معلول انتظار دارد که تمام مدت در خانه بنشیند و هیچ فعالیت اجتماعی نداشته باشد.»
فقدان امکانات شهری برای معلولان
به اعتقاد مریم مشکلات فرد معلولی که در شهری غیر از تهران زندگی کند، به مراتب بیشتر از فردی است که در پایتخت زندگی می‌کند.
او در این رابطه می گوید: «برای مثال بحث مناسب‌سازی پیاده‌روها تا حدی در شهری مانند تهران انجام گرفته است اما در شهرستانی که من زندگی می‌کنم، مناسب‌سازی پیاده‌روها یک شوخی حساب می‌شود.»
مریم ۲۸ ساله در ادامه با انتقاد از این که برای معلولین در ایران هیچ امتیاز ویژه‌ای قائل نیستند، می‌گوید: «به اعتقاد من در جامعه آنقدر باید به معلول بها داده شود که این شخص بتواند حداقل به راحتی کارهای شخصی خودش را انجام بدهد، بدون اینکه نیازی به کمک کسی داشته یاشد اما شما در بسیاری از مکان‌ها مناسب‌سازی را نمی‌بینید. هنوز هم خیلی از ادارات، بانک‌ها و حتی دانشگاه‌ها یک سطح شیب‌دار ساده برای تردد فردی مثل من که مجبورم روی ویلچر بنشینم را ندارد.»
مریم که فارغ التحصیل رشته روانشناسی است در ادامه می‌گوید: «درهمین دانشگاه که من در آن تحصیل کردم هم برای مثال سطح شیب‌داری برای رفت و آمد من وجود نداشت. تا چندین ماه ابتدایی تحصیل، هر روز دوستانم کمک کرده و ویلچر من را از طبقه‌ای به طبقه دیگر حمل می‌کردند تا اینکه در نهایت مسئولان دانشگاه راضی شدند تا یک سطح شیب‌دار در کنار پله‌ها بسازند.»
پیش از این اعلام شده بود که شهرداری‌های سراسر کشور موظفند در صورت عدم‌رعایت استانداردهای تخصصی مربوط به معلولین در ساختمان‌ها، اماکن عمومی و معابر از صدور پروانه احداث و پایان کار برای آنها خودداری کنند اما عملا در نظر گرفتن چنین نکاتی در رابطه با معلولین جدا از مناطقی در پایتخت همچنان بی‌اهمیت است.
از دیگر سو رئيس انجمن دفاع از حقوق معلولین ایران هم در همین رابطه با انتقاد از اینکه در ایران فراموش شده‌اند، گفته است: «مقامات ارشد كشورهای مختلف و روساي جمهورشان معمولا به مناسبت روز جهاني معلولین پيامي صادر مي‌كنند. اميدواريم امسال رئيس‌جمهور ایران نیز با انتشار پیامی نشان دهند اين قشر از جامعه هم دارای ارزش هستند.»